خون در منی (هماتواسپرمی):علل و درمان

وجود خون در منی (هماتوسپرمی نیز نامیده می شود زیرا مایع منی با خون مخلوط شده است) می تواند یک علامت ترسناک باشد، اما معمولاً نشانه ای از یک مشکل جدی نیست. وجود خون در مایع منی معمولاً نشانه سرطان نیست و بر عملکرد جنسی تأثیر نمی گذارد.

منی از اسپرم اپیدیدیم و مایعات حاصل از کیسه منی، پروستات و غدد مخاطی تشکیل شده است که مایعاتی را برای تغذیه اسپرم فراهم می کند. بنابراین، وجود خون می تواند از هر یک از این ساختارها نشات بگیرد.

خون در مایع منی می تواند ترسناک باشد، اما علت این وضعیت غیر معمول اغلب خوش خیم است. خون در مایع منی معمولاً خود به خود از بین می رود، اما اگر بیش از چهل سال دارید، یا اگر خون بیش از سه یا چهار هفته طول کشیده است، خونریزی مکرر رخ داده است، علائم و نشانه های دیگری مانند سوزش سر دل داشته اید،همچنین اگر عوامل خطر دیگری مانند سابقه سرطان، اختلالات لخته شدن خون، یا ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی یا ادراری را دارید، یا اگر اخیراً در فعالیت‌هایی شرکت کرده‌اید که شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی قرار می‌دهد، با پزشک خود مشورت کنید. درمان های موثری برای حل این مشکل وجود دارد.

دلایل وجود خون در منی

منی شامل اسپرم و مایعاتی است که توسط پروستات یا سایر غدد ترشح می شود. این مایعات که انزال نیز نامیده می شود، اسپرم را برای رسیدن به مجاری ادراری همراهی می کند و ارضا حاصل می شود. چندین رویداد می تواند رگ های خونی را در این مسیر یا در طول مسیر ادرار به مجاری ادراری باز کند. عروق باز شده می توانند خون را به مایع منی، ادرار یا هر دو منتقل کنند.

پزشک از شما می پرسد که آیا اخیراً جراحی یا نمونه‌برداری از پروستات انجام داده اید، زیرا این روش ها می توانند برای چند هفته باعث ایجاد خون در منی شما شوند.

در بسیاری از موارد دلیلی برای وجود خون در منی نمی توان یافت. در برخی موارد، به خصوص در مردان زیر چهل سال، علت ممکن است عفونت باشد. عفونت معمولا با علائم دیگری مانند سوزش سر دل همراه است.

در مردان بالای چهل سال، اگر وجود خون در مایع منی زیاد یا مکرر باشد، در موارد نادر ممکن است نشانه بیماری مانند سرطان باشد. بنابراین ارزیابی دقیق تری لازم است. اما خطر ابتلا به سرطان کم است. در مطالعه ای روی 200 مرد که اکثر آنها بالای 40 سال سن داشتند و خونریزی های متعدد در مایع منی خود داشتند، تنها چهار درصد به سرطان پروستات مبتلا بودند.

سایر علل احتمالی خون در مایع منی عبارتند از:

• براکی تراپی
• کِلامیدیا تِراکوماتیس
• اپیدیدیمیت
• فعالیت بیش از حد جنسی یا خود ارضایی
• پرتو تابش خارجی برای سرطان پروستات
• زگیل تناسلی 
• تامپون فراموش شده (حفظ شده)
• هموفیلی
• رابطه‌ی جنسی قطع شده
• ورم بیضه
• خودداری طولانی مدت از رابطه‌ی جنسی
• بیوپسی پروستات
• سرطان پروستات 
• عفونت پروستات 
• آسیب‌های بیضه ای

دلایل نادر وجود خون در منی عبارتند از:

• آمیلوئیدوز
• توده‌های خوش خیم (کیست‌ها، پلیپ‌ها) در مثانه، مجاری ادرار یا پروستات
• تب حلزون
• سرطان بیضه 
• بیماری سل
• عوارض جانبی وارفارین

علائم وجود خون در منی

علائم و ویژگی های خاصی برای این مشکل وجود دارد. این علائم شامل موارد زیر است:

• خونریزی که بیش از یک ماه طول بکشد.
• توده ای که روی پوست بیضه احساس می شود.
• سفر به جایی که در آن تب حلزون شایع است.

تشخیص

پزشکان ابتدا در مورد علائم صورت و سوابق پزشکی بیمار سوال می کنند و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهند. آنچه در طول شرح حال و معاینه فیزیکی می بینند معمولاً علت خون را آشکار می کند و سپس آزمایشاتی لازم است.

• اولین بار چه زمانی خون دیده شد؟
• آیا فرد اخیرا نمونه برداری پروستات انجام داده است یا خیر؟
• آیا فرد علائمی داشته است که نشان دهنده عفونت دستگاه ادراری باشد (مثلاً وجود خون در ادرار، درد در ابتدا و انتهای مجرای ادرار، سوزش یا ترشح از آلت تناسلی)؟
• آیا خونریزی بیش از حد یا اختلالی داشته اید که باعث خونریزی شود؟
• آیا تا به حال به بیماری پروستات (به عنوان مثال، هیپرپلازی خوش خیم پروستات) مبتلا بوده اید؟

پزشک اندام تناسلی را از نظر قرمزی، توده یا حساسیت بررسی می کند. یک معاینه دیجیتال رکتال برای بررسی بزرگی، حساسیت یا توده پروستات انجام می شود. پزشک معمولاً پس از بررسی شرح حال بیمار و انجام آزمایشات علت را مشخص می کند. برای مثال، انواع اطلاعات زیر ممکن است شواهدی ارائه دهد.

• اگر چیزی در پروستات مرد در طول معاینه دیجیتال رکتال غیرطبیعی باشد، علت آن احتمالاً یک بیماری پروستات است، مانند سرطان پروستات، هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا پروستاتیت.
• در مردانی که ترشحات مجرای ادرار دارند، احتمالاً علت آن اورتریت است.
• در مردانی که دارای حساسیت اپیدیدیم هستند، علت احتمالاً به اپیدیدیمیت (التهاب مجاری اپیدیدیم) برمی‌گردد.

با این حال، وجود چنین اختلالاتی ممکن است با وجود خون در مایع منی همراه نباشد. به عنوان مثال، بسیاری از مردان مسن دارای هیپرپلازی خوش خیم پروستات هستند، اگرچه تعداد کمی از خون در منی   مشاهده می کنند.

در مردانی که کمتر از یک ماه خونریزی داشته‌اند، در محیطی که تب حلزون شایع است نبوده‌اند و هیچ علامت هشداردهنده یا ناهنجاری در آزمایش‌ها نشان نداده‌اند، معمولاً علت آن مشخص نمی‌شود.

آزمایشات تشخیص علل خون در منی

در بیشتر مواقع به خصوص در مردان زیر 35 تا 40 سال و مردانی که اخیراً نمونه برداری پروستات انجام داده اند، همواسپرمی خطرناک نیست و خود به خود برطرف می شود. معمولاً آزمایش ادرار و کشت ادرار انجام می شود. معمولاً هیچ آزمایش دیگری لازم نیست مگر اینکه آزمایش ادرار علائم عفونت یا سایر اختلالات را نشان دهد. با این حال، اگر پزشک به برخی اختلالات بالقوه جدی مشکوک باشد، آزمایش‌های اضافی انجام خواهد شد. به عنوان مثال، پزشکان معمولاً آزمایشاتی را برای تشخیص سرطان پروستات در مردان بالای 40 سال انجام می دهند.

آزمایشات شامل آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) و سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) است. گاهی اوقات MRI و سیستوسکوپی نیز مورد نیاز است (این آزمایش شامل قرار دادن یک لوله نازک و قابل انعطاف در دستگاه ادراری برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه است). آزمایش و آنالیز اسپرم به ندرت انجام می شود.

درمان خون در منی

درمان بستگی به علت دارد. هماتوسپرمی معمولاً خود به خود از بین می رود. اگر عفونت دارید، باید آنتی بیوتیک مصرف کنید. اگر علت جدی تری باعث این مشکل شده است، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص اورولوژی داشته باشید.

اگر هماتوسپرمی پایدار باشد، درمان با پروستاز (فیناستراید) برای چند ماه ممکن است توصیه شود. پروستاز (فیناستراید) دارویی است که برای کاهش اندازه پروستات در مردان مبتلا به BPH (هیپرپلازی خوش خیم پروستات) استفاده می شود. BPH بزرگ شدن طبیعی پروستات است که در مردان بالای چهل سال رخ می دهد. اگرچه پروستاز در مردان مبتلا به BPH اثر محدودی دارد، اما در درمان هماتوسپرمی بسیار موثر است. مردانی که از پروستاز استفاده می کنند باید مطمئن و مراقب باشند که همسرشان باردار نشود.