اسپرماتوسل (کیست بیضه) یک کیست بدون درد و پر از مایع است که در یک لوله بلند و باریک واقع در پشت و بالای هر بیضه قرار دارد. مایع موجود در کیست ممکن است حاوی اسپرم باشد، اما این اسپرم ها زنده نیستند. کیست اپیدیدیم را می توان به صورت یک توده سخت در بالای بیضه احساس کرد. اسپرماتوسل بر باروری مردان تاثیری ندارد. اگر کیست اپیدیدیم منجر به علائم و عوارض جدی شود، می توان از روش های مختلفی برای درمان آن استفاده کرد. تشخیص به موقع و درمان مناسب امکان زندگی طبیعی را برای بیمار تضمین می کند.
اسپرماتوسل در مردان بسیار شایع است. خوشبختانه در اکثر مردان، کیست ها را می توان با اقدامات اورولوژیکی مناسب کنترل کرد. از آنجایی که اسپرماتوسل معمولاً هیچ علامتی ندارد، تنها زمانی که بیمار بیضه های خود را معاینه می کند یا توسط اورولوژیست معاینه می شود، وجود کیست بیضه تشخیص داده می شود. بهتر است پزشک بیمار را معاینه کند تا احتمال ابتلا به بیماری های دیگر مانند سرطان بیضه را رد کند. اگر بیمار احساس درد یا تورم بیضه کرد، باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
علت اصلی اسپرماتوسل هنوز ناشناخته است. برخی از علل احتمالی اسپرماتوسل عبارتند از: ضربه، عفونت و التهاب. عوامل دیگری نیز در ایجاد کیست بیضه نقش دارند و علت ایجاد کیست به این سه مورد محدود نمی شود. برخی از محققان ادعا می کنند که انسداد اپیدیدیم و سایر مجاری می تواند منجر به تشکیل کیست بیضه شود. قرار گرفتن جنین در معرض نوعی استروژن به نام دی اتیل استیل بسترول ممکن است در تشکیل کیست بیضه نقش داشته باشد. بر اساس گزارش های به دست آمده از سونوگرافی بیضه، کیست های بیضه در برخی از مردان پس از وازکتومی ایجاد می شود. وجود زائده ای که از مجرای ادرار در سر اپیدیدیم منشا می گیرد می تواند منجر به تشکیل کیست اپیدیدیم شود. این زائده به مرور زمان به دلیل تولید اسپرم بزرگ شده و در نهایت باعث تشکیل کیست می شود.
معمولاً اسپرماتوسل هیچ علامتی ندارد و بیمار تنها زمانی که بیضه خود را معاینه می کند یا متوجه می شود که بیضه اش بزرگ شده است از وجود توده در یکی از بیضه های خود مطلع می شود. علائم اسپرماتوسل (در صورت وجود) ممکن است شامل درد، تورم یا قرمزی پوست کیسه بیضه یا احساس فشار در آلت تناسلی باشد.
به غیر از افزایش سن، عوامل زیادی برای اسپرماتوسل شناسایی نشده است. اسپرماتوسل معمولا بین 20 تا 50 سالگی رخ می دهد.
پزشک با بررسی دقیق دستگاه تناسلی می تواند وجود کیست اپیدیدیم را تشخیص دهد. پزشک بیمار را معاینه می کند و به دنبال توده ها یا نقاطی می گردد که در لمس حساس یا دردناک هستند. هنگامی که پزشک این نقاط را لمس می کند، بیمار درد و ناراحتی را تجربه می کند. پزشک آزمایش های زیر را تجویز می کند:
عبور نور از بیضه ها: پزشک این قسمت را با روشن کردن پوست بیضه معاینه می کند، بنابراین باید کیست بیضه را به وضوح ببیند.
سونوگرافی: اگر روش فوق نتواند وجود کیست اپیدیدیم را تشخیص دهد، پزشک از سونوگرافی برای بررسی قسمت های داخلی بیضه و یافتن کیست در بیضه استفاده می کند.
کیست بیضه توده ای غیر سرطانی و بدون درد است و اکثر افراد نیازی به درمان ندارند. بیمار باید به طور مرتب برای معاینه کیست بیضه به مطب پزشک مراجعه کند. اگر کیست بسیار بزرگ شود و با درد همراه باشد نیاز به مراقبت و مراقبت پزشکی دارد.
درمان دارویی اسپرماتوسل محدود به مصرف قرص های خوراکی است که تورم و درد را کاهش می دهد. تاکنون هیچ دارویی برای درمان یا پیشگیری از اسپرماتوسل تولید نشده است.
دو روش کم تهاجمی برای درمان اسپرماتوسل وجود دارد، اما به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.
تخلیه: پزشک از یک سوزن برای سوراخ کردن کیست اپیدیدیم استفاده می کند و سپس مایع داخل آن را تخلیه می کند.
اسکلروتراپی: پزشک ماده محرکی را به کیست بیضه تزریق می کند که روند بهبودی را تسریع کرده و از تجمع مجدد مایعات جلوگیری می کند.
این درمان ها مفید و موثر هستند، اما به ندرت استفاده می شوند زیرا خطر آسیب به اپیدیدیم و منجر به مشکلات باروری می شود. یکی دیگر از مشکلات رایج این است که کیست اپیدیدیم ممکن است عود کند.
جراحی معروف به اسپرماتوسلکتومی رایج ترین نوع عمل برای کیست بیضه است. هدف از این عمل برداشتن کیست از اپیدیدیم و حفظ سیستم تولید مثل است. این عمل یک عمل سرپایی است که نیازی به بستری شدن ندارد، پزشک از بیهوشی موضعی یا عمومی استفاده می کند. این روش کمتر از یک ساعت طول می کشد. در برخی موارد، پزشک باید علاوه بر کیست بیضه، قسمتی یا تمام اپیدیدیم را بردارد.
درمان کیست بیضه نسبت به گزینه های اصلی درمانی کمتر تهاجمی است. انتخاب یک رژیم غذایی سالم که سرشار از غذاهای ضد التهابی باشد، یکی از راههای درمان کیستهای اپیدیدیم است که از سلامت کلی بدن حمایت میکند. علاوه بر این، رژیم غذایی باید شامل مصرف برخی مکمل ها مانند ید، منیزیم و کلرید کروم باشد.
مصرف ید یک روش ترکیبی درمان است. کیست ها معمولاً به دلیل کمبود ید ایجاد می شوند، بنابراین یک رژیم غذایی غنی از ید یک گزینه درمانی مناسب است. ید را می توان به طور مستقیم استفاده کرد و اجازه داد تا به کیست اپیدیدیم نفوذ کند و اندازه آن را کاهش دهد.
منیزیم عملکرد موفقی در درمان کیست اپیدیدیم دارد زیرا با تنظیم میزان کلسیم از رشد کیست اپیدیدیم جلوگیری می کند. کیست ها معمولاً به دلیل افزایش مقدار کلسیم ایجاد می شوند که مکمل های منیزیم آن مقدار آن را در بدن تنظیم کرده و مقدار اضافی آن را از بدن خارج می کند.
کلرید کروم مسئول تنظیم کلسیم در بدن است. کیست ها معمولاً به دلیل افزایش سطح قند خون و افزایش حلالیت کلسیم در بافت ها و استخوان ها ایجاد می شوند. به این ترتیب کلرید کروم سطح کلسیم را متعادل کرده و از بالا رفتن آن جلوگیری می کند. اجتناب از شکر و نوشیدن آب فراوان به افزایش سودمندی این گزینه درمانی کمک می کند.
از آنجایی که علت تشکیل و رشد کیست بیضه مشخص نیست، روشی برای جلوگیری از تشکیل این کیست اپیدیدیم وجود ندارد. با این حال، معاینات معمول بیضه برای شناسایی تغییرات بیضه مفید است. انجام معاینات ماهانه می تواند در تشخیص رشد توده بیضه مفید باشد. تشخیص زودهنگام کیست بیضه برای جلوگیری از پیشرفت آن به مرحله خطرناک مفید است. بهتر است بیمار به متخصص اورولوژی مراجعه کند و روش های صحیح معاینه بیضه ها را بیاموزد. بهترین راه برای معاینه بیضه ها بعد از دوش آب گرم است، زیرا آب گرم بیضه ها را شل می کند و تشخیص هر گونه ناهنجاری را ممکن می سازد.